Hoca Sadeddin Efendi – Dahi Filozof Tarih

1536’da İstanbul’da dünyaya gelmiştir.Babası,Yavuz Sultan Selim’in çok sevdiği sohbet arkadaşı Hasan Can Çelebi’dir.Sadeddin Efendidaa üç yaşta iken iyi bir tahsil gördü.Sahn müderrisi Karamani Mehmed Efendiden ve devrin ileri gelen alimlerinden ders aldı.Daha sonra Şeyhülislam Ebuussud Efendiden mezun olarak 1556’da İstanbuldaki Murad Paşa Medresesi müderrisliğine tayin edildi.1571’in sonlarında Sahn müderrisliğine terfi eden terfi eden Sadeddin Efendi,Şehzade Murad’ın muallimi İbrahim Efendinin vefatı üzerine Mayıs 1573’de onun yerine şehzade hocalığına tayin edilip Manisa’ya gönderildi.Bu görev Sadeddin Efendinin hayatında bir dönüm noktası olmuş ve ilim hayatında olduğu kadar devlet yönetiminde de etkinliği giderek artmıştır.Bundan sonra “Hoca” ve “Hoca Efendi” diye şöhret bulmuştur.Manisa’da öğrencisine büyük bir saygı ve güven aşılamaya muvaffak olan Sadeddin Efendi,8 ay sonra Sultan 3. Murad’ın saltanata çağrılması üzerine onunla birlikte İstanbul’a geldi ve tahta çıkışının ardından 22 Aralık 1574’te padişah hocası ünvanını kazandı.Bu ünvanını Sultan 3. Mehmed’in saltanatı döneminde de devam ettirdi.

Osmanlı ordusu ile Arşidük Maximilian kumandasındaki Avusturya ordusu arasında 1596’da Haçova’ya yapılan savaşın kazanılmasında çok önemli bir rol oynadı.Hoca Sadeddin Efendi,Sultan 3. Mehmed’i düşmanı karşılayıp savaşa girmeye ikna etti.Bununla da bitmeyen Sadeddin Efendi,ordunun savaşta alacağı düzenle de ilgilendi.Haçova’ya varıldığında padişahla birlikte ordunun merkezinde yer aldı ve üç gün devam eden savaşı hünkar ve sadrazamla birlikte idare etti.Savaşın ikinci günü(26 Ekim 1596) Osmanlı safları çözülünce Habsburg kuvvetleri hazine sandıklarının bulunduğu yere kadar ilerleyip sancaklarını diktiler.Yanı başında beliren bu tehlike karşısında Sultan 3. Mehmed ne yapacağını şaşırdı.Sadrazam İbrahim Paşanın telkiniyle savaş meydanından kaçma hazırlıkları yapılırken Hoca Sadeddin Efendi padişaha yerinde kalması gerektiğini,aksi takdirde ordunun dağılacağını belirterek onu yatıştırdı.Hırka-i Saadeti giydirerek yerinde kalmasını sağladı.Haçova’da kazanılan zafer Hoca Sadeddin’in ününü ve etkisini daha da arttırdı.1 Nisan 1598’de padişah hocalığı ünvanı üzerinde kalmak şartıyla Şeyhülislamlığa getirildi.Padişah hocalığı ile Şeyhülislamlığı aynı anda yürüttüğü için “Cami-ür Riyaseteyn” ünvanıyla anılmaya başlandı.2 Ekim 1599 günü Sultan 3. Murad için Ayasofya’da okunacak Mevlüte gitmek üzere evinde abdest alırken fenalaştı.Bu durumda iken camiiye gitti ve orada vefat etti.Şeyhülislamlığı 18 ay 2 gün devam etmiştir.Cenaze namazını Fatih Camiinde,yerine getirilen Sunullah Efendi kıldırdı ve naaşı Eyüpsultan’da yaptırmış olduğu Darülkurra Bahçesine defnedildi.